Ինձ դուր եկավ այս հեքիաթը, որովհետև այնտեղ նկարագրված է մարդու խելքը։ Կարևոր չէ,

թե մարդը ինչ պաշտոն ունի։ Խելացի մարդը ամեն տեղ խելացի է։ Մենք միշտ մեր կողքին

պետք է ունենանք խելացի ընկերներ։

ԱՖՐԻԿԱ

Մեծությամբ 2-րդ աշխարհամասն է:  Նրա ազգաբնակչությունը կազմում են հարյուրավոր բնիկ ցեղեր՝ իրենց բազմազան մշակույթներով։ Աֆրիկան ամենատաք մայրցամաքն է, որտեղ 53 պետություն կա։ Այստեղ է գտնվում աշխարհի ամենամեծ անապատը՝ Սահարան, և ամենաերկար գետը՝ Նեղոսը:

Աֆրիկյան սավաննաներում բնակվում են ռնգեղջյուր, ընձուղտ, զեբր ու բորենի, կենդանիների արքան՝առյուծը և ցամաքային ամենախոշոր կենդանին՝ աֆրիկյան փիղը: Հասարակածային խոնավ անտառներում’ ջունգլիներում հազարավոր կենդանիներ ու թռչուններ կան: Գետերում ու լճերում պատսպարված են կոկորդիլոսներն ու գետաձիերը:

Այս մայրցամաքը  Աֆրիկա են անվանել հին հռոմեացիները՝ տեղաբնիկ «աֆարիկ» ցեղի անունով: Ըստ զբաղեցրած տարածքի՝ Աֆրիկան երկրագնդի երկրորդ մայրցամաքն է՝ Եվրասիայից հետո: Դեռևս մեր թվականությունից շատ դարեր առաջ Աֆրիկայի հյուսիսային ափերն են այցելել փյունիկեցիները, հին հռոմեացիները, հին հույները: Ոսկի, փղոսկր և թանկարժեք փայտանյութ հայթայթելու համար եգիպտական փարավոնները արշավախմբեր են ուղարկել դեպի Նեղոս գետի վերին հոսանքները:

Զարմանալի փաստեր

Սահարան աշխարհի ամենամեծ անապատն է:

Նեղոսն աշխարհի ամենաերկար գետն է:

Այստեղ է գտնվել աշխարհի ամենամեծ ադամանդը:

Նեղոսյան կոկորդիլոսն աշխարհում ամենամեծն է:

Աշխարհի ամենամեծ գորտը Կամերունում է: Այն կարող է հասնել մինչև տնային կատվի չափերի և կոչվում է գողիաթ:

ԱՎՍՏՐԱԼԻԱ

Ավստրալիան միակ մայրցամաքն է, որի ողջ տարածքը պատկանում է մեկ պետության։ Այստեղ են բնակվում պարկավորները՝ կաթնասունները, որոնք իրենց ձագուկներին պահում են փորի վրայի պարկում։ Թռչուններից ամենամեծը էմու ջայլամն է, ամենագեղեցիկը՝ դրախտահավը։ Ավստրալիայի արևելյան ափի երկայնքով ձգվող Մեծ արգելախութն աշխարհի ամենամեծ կորալյան խութն է։

Այս տարածաշրջանը ներառում է Ավստիալիան, Նոր Զելանդիան, Պապուա Նոր Գվինեան և հազարավոր կղզիներ, որոնք ձգվում են Խաղաղ օվկիանոսում: Սա աշխարհի ամենանոսր բնակեցված շրջաններից է: Որոշ երկրներ կազմված են հարյուրավոր կղզիներից:

Զարմանալի փաստեր

Ամբողջ տարածքը պատկանում է 1 պետության:

Մեծ արգելախութը աշխարհի ամենամեծ կորալյան խութն է:

Ուլուրուն ամենամեծ մերկ ժայռաբեկորն է:

Պապուա Նոր Գվինեայում ապրում են 700 ցեղեր:Ա

Բնիկներն Ավստրալիա են եկել 40.000 տարի առաջ:

Անտարկտիդա

Մեծությամբ 5-րդն է: Գրեթե ամբողջությամբ սառցապատ է: Այստեղ պետություններ չկան: Ամենացուրտ և քամոտ մայրցամաքն է: Հարավային բևեռը Անտարկտիդայում է, իսկ հյուսիսայինը՝ Արկտիկայում: Դրանք երկրագնդի հակադիր կողմերում են:

Անտարկտիդան մեր մոլորակի` մեծությամբ հինգերորդ մայրցամաքն է: Գտնվում է Երկրագնդի ծայր հարավում և ամբողջովին սառցապատ է: Ողողվում է Ատլանտյան օվկիանոսի, Հնդկական օվկիանոսի և Խաղաղ օվկիանոսի ջրերով, որոնք մշտապես ծածկված են լողացող սառցալեռներով (այսբերգներով): Անտարկտիդան և նրա շուրջը գտնվող օվկիանոսային հատվածները միասին, մինչև Հարավային բևեռային շրջանը, կոչվում են Անտարկտիկա (հունարեն «անտի»՝ հակառակ, և Արկտիկա բառերից):

Անտարկտիդան մյուս մայրցամաքներից շատ ավելի ուշ է հայտնաբերվել: Մինչև XIX դարի սկիզբը Եվրոպայի ծովագնացները Երկրի հարավային բևեռամերձ շրջանները հետազոտելու բազմաթիվ անհաջող փորձեր էին կատարել:
Անտարկտիդան ծածկված է 3 կմ հաստությամբ սառույցով։ Այստեղ բուսականություն չկա, դրա համար էլ Անտարկտիդայում բնակվող կենդանիները սնվում են ծովային բույսերով և կենդանիներով։

Զարմանալի փաստեր
Ամենացածր ջերմաստիճանը եղել է 89* C:
Կա միայն 2 եղանակ՝ շատ կարճ ամառ և շատ երկար ձմեռ:
Ծածկված է 3կմ հաստությամբ սառույցի շերտով:
Մշտական բնակչություն, պաշտոնական լեզու չկա:

ԳԻՄՆԱԿԱԼՑԻՈՒՄ

Ցանկալի է պահել լուսավոր տարածքում, սակայն արևի ուղիղ ճառագայթներից հեռու վայրում։  Բույսը պարարտացնել ամիսը 1 անգամ, կակտուսների և սուկուլենտների համար նախատեսված պարարտանյութով։գարնանը, ակտիվ աճի ժամանակահատվածում։

ԷԽԵՎԵՐԻԱ BLACK PRINCE

Սուկուլենտը, ըստ էության, անապատային բույսեր է, ուստի կա երկու հիմնական բան, որ դուք պետք է իմանաք դրանց մասին։ Դրանք սիրում են չոր օդը և ջերմաստիճանի փոփոխությունները: Որքան կարող եք ստեղծել հարազատ կլիմա սուկուլենտի համար, այնքան ավելի հարմարավետ կզգա բույսը ձեր տան մեջ : Պարարտացնել բույսը ամիսը 1 անգամ՝ կակտուսների և սուկուլենտների համար նախատեսված պարարտանյութով։

ՍՈՒԿՈՒԼԵՆՏ MIX

Սուկուլենտը, ըստ էության, անապատային բույսեր է, ուստի կա երկու հիմնական բան, որ դուք պետք է իմանաք դրանց մասին. Դրանք սիրում են չոր օդը և ջերմաստիճանի փոփոխությունները: Որքան նման եք ստեղծել հարազատ կլիմա սուկուլենտի համար, այնքան ավելի հարմարավետ կզգա բույսը ձեր տան մեջ :

ՍԱՆՍԵՎԵՐԻԱ CYLI

Սանսիվերիան չի մահանում ցածր լույսի պայմաններում, բայց չպետք է անընդհատ պահել այն սենյակի մութ մասում: Որպեսզի բույսը լինի գեղեցիկ, առողջ և պայծառ տերևներով, նրան պետք է շատ լույս, ներառյալ արևային: Միայն այն դեպքում, եթե բույսը տեղադրված է հարավային պատուհանի վրա, ամռան շոգ օրերին անհրաժեշտ կլինի ստվեր:

ԷԽԵՎԵՐԻԱ GEMENGD

Սուկուլենտը, ըստ էության, անապատային բույսեր է, ուստի կա երկու հիմնական բան, որ դուք պետք է իմանաք դրանց մասին։ Դրանք սիրում են չոր օդը և ջերմաստիճանի փոփոխությունները: Որքան կարող եք ստեղծել հարազատ կլիմա սուկուլենտի համար, այնքան ավելի հարմարավետ կզգա բույսը ձեր տան մեջ : Պարարտացնել բույսը ամիսը 1 անգամ՝ կակտուսների և սուկուլենտների համար նախատեսված պարարտանյութով։

Վարժ 197

Հաշվիր օգտվելով գումարման հատկություններից։

ա]8+56+12=8+12=20+56=76

240+60+248=240+60=300+248=548

247+950+50=950+50=1000+247=1247

98+998+9998+2+2+2=100+ 1000+10 000= 11100

7+8+9+10+11+12+13=7+13=20+20+20+10=70

Վարժ 200

Հաշվիր օգտվելով գծագրում բերված տվյալներից։

ա]A-ից-D

65կմ 200մ + 30կմ 800մ=96կմ

B-ից-E

72կմ 400մ + 80կմ 600մ=153կմ

A-ից-E

65կմ 200մ + 80կմ 600մ=145կմ 800մ

Վարժ 204

բ]Ինքնաթիռն ունի 3սրահ նախ․-440ուղ․

2 րդ նստ․-30-ավել առաջինից

3 րդ նստ․- 8-ավել առաջին սրահից

յուր․ սրահում կա ? նստատեղ

լուծում

440- 38=402

402: 3=134

134+30=164

134+8=142

142+164=305

440-306=134

Պատ՝ առաջինը 134

երկրորդը 164

երրորդը 142

Վարժ 213

Արտահայտիր նշված միավորներով։

ա]5 ժ=18000վրկ

8 օր=11520ր

7ժ 18ր=29880վրկ

5օր 18ժ 18ր=8298ր

Նկարում ես և եղբայրս ենք

Жил на свете	маленький горячий Огонёк
Фея превратила	его в мальчика.
Ребята весело	смеялись.
Он крепко	дружил с ребятами
Однажды Огонёк	был один на берегу реки.

Задание 2.

Собери пословицы и запиши

Ласковое слово	горы свернёт.
Злое слово,	хуже стрелы ранит.
С добрым словом	и чёрствый хлеб вкусен.
Доброе слово человеку,	что дождь в засуху.
Где мир да любовь,	там все друзья.

Задание 3.

Образуйте множественное число

мама, сад, шкаф, книга, стол, студент, журнал, рыба, подъезд, фильм, лифт, комната, диван, кабинет, класс, университет, ресторан, ручка, карандаш,  стадион, нота, ваза, рука, игра, театр.

мамы, сады, шкафы, книги, столы, студенты, журналы, рыбы, подъезды, фильмы, лифты, комнаты, диваны, кабинеты, классы, университеты, рестораны, ручки, карандаши,  стадионы, ноты, вазы, руки, игры, театри.

Առասպել Դավթի քարի մասին

Սասունցի Դավիթը հայկական ժողովրդական էպոսի գլխավոր հերոսն է: Նա աչքի էր ընկնում առասպելական ուժով, որը ժառանգել էր հորից՝ Մեծ Մհերից, իսկ նրա հայրը՝ իր հորից՝ Սանասարից, որը գերբնական ծագում ուներ. ծնվել էր Կաթնաղբյուրի ջրից: Նրա մայրը՝ Ծովինարը ծարավ էր զգացել և Կաթնաղբյուրի ջրից մի բուռ լիքը ու մի կիսատ բուռ խմել էր և հղիացել: Լիքը բռից ծնվել էր Սանասարը, որն ավելի ուժեղ էր, իսկ կիսատ բռից՝ Բաղդասարը: Հորեղբայրը մանուկ ժամանակ Դավթին հոտաղ էր դարձրել: Երբ առավոտյան աղջամուղջը տարրալուծվում էր, և սկսում էին տարորոշվել սարերի կատարները, նա հոտը քշում էր դեպի ուղղաձիգ լեռների կանաչապատ լանջերը: Նստում էր քարին, նայում էր չորս կողմն ու հիանում փթթուն, բերրի ծառաստաններով: Ձեռքն էր առնում հովվական սրինգն ու ողջ օրը նվագում: Մի անդորր ու խաղաղ օր հանկարծ մի հողմ սկսվեց: Մրրկաբաշ քամին արմատախիլ արեց ժայռին աճած կաղնին: Ժայռաբարձունքին ցցված քարը ծառի հետ միաժամանակ պոկվեց ու սկսեց գահավիժել ցած: Ներքևում կանայք ու երեխաներն էին՝ ով աշխատում էր, իսկ ով խաղում: Դավիթը իսկույն վազեց դեպի ստորոտը, կանգնեց քարին ընդդիմակաց և հուժկու բազուկներով կասեցրեց ապառաժի ընթացքը: Լեռան ստորոտին ընկած ժայռաբեկորն այդ օրվանից կոչվեց «Դավթի քարը»:

«Սանասար և Բաղդասար»

Հայոց Գագիկ թագավորը հարկատու էր Բաղդադի կռապաշտ խալիֆին: Վերջինս, լսելով արքայադստեր՝ Ծովինարի գեղեցկության մասին, ցանկանում է կնության առնել նրան, բայց մերժվում է: Կատաղած խալիֆն սկսում է ավերել Հայոց երկիրը: Ծովինարը որոշում է հոժարակամ դառնալ կռապաշտի կինը, որպեսզի հայրենիքը փրկի ավերումից:Հայրենի լեռներում շրջելիս նա ծարավում է և Աստծուց ջուր է աղերսում: Հանկարծակի բխած Կաթնաղբյուրից Ծովինարը մի լիքը և մի կիսատ բուռ ջուր է խմում ու հղիանում: Հետո նա մեկնում է Բաղդադ: Որոշ ժամանակ անց ծնվում են Սանասարն ու Բաղդասարը, որոնք օրեցօր մեծանում են ու հզորանում: Խալիֆն ուզում է սպանել եղբայրներին, բայց նրանք են սպանում խալիֆին և իրենց մոր հետ փախչում գալիս են հայրենիք, հիմնում իրենց բերդը՝ Սասունը, հզորացնում ու շենացնում այն: Սանասարն ամուսնանում է Դեղձուն-Ծամի հետ: Ունենում են 3 զավակ՝ Մհերը, Ձենով Օհանը և Վերգոն:

«Մեծ Մհեր»

Սանասարին հաջորդում է որդիներից ամենաքաջը՝ Մհերը: Այդ տարիներին Սասունը հարկատու էր Մըսրա Մելիքին: Չափահաս դառնալով՝ Մհերը տիրություն է անում երկրին ու ժողովրդին. հացի ճանապարհը փակող հսկա առյուծի երախը պատռելով՝ երկու կես է անում, որի համար նրան անվանում են Առյուծաձև Մհեր, Սպիտակ Դևից ազատում է գեղեցկուհի Արմաղանին ու ամուսնանում նրա հետ, մենամարտում հաղթում է Մըսրա Մելիքին և Սասունն ազատում հարկերից, հիմնում է Մարութա Բարձրիկ Աստվածածինը, Ծովասարը դարձնում իր որսատեղին, շինում բերդեր ու կամուրջներ:

Մըսրում մեռնում է Մելիքը: Նրա կինը՝ Իսմիլ Խաթունը, խնդրում է Մհերին գալ և տեր կանգնել իր երկրին՝ գաղտնի մտադրություն ունենալով ժառանգ ունենալ նրանից: Ծնվում է արու զավակ, որին Իսմիլ Խաթունը կոչում է Մելիք՝ ի հիշատակ մեռած ամուսնու: 7 տարի նա Մհերին պահում է իր մոտ՝ արբեցնելով թունդ գինով: Ի վերջո սթափվելով և զգալով իր սխալը՝ Մհերը վերադառնում է Սասուն: Արմաղանը դժվարությամբ ներում է նրան: Մհերը նորից շենացնում է Սասունը: Որոշ ժամանակ անց Արմաղանը ծնում է մի տղա, որին անվանում են Դավիթ: Երեխայի ծնվելուն պես Մհերն ու Արմաղանը, պայմանի համաձայն, մեռնում են:

«Սասունցի Դավիթ»

Որբացած նորածին Դավթին ուղարկում են Մըսր՝ Իսմիլ Խաթունի մոտ, որտեղ քաջազունը մեծանում է ժամ առ ժամ: Մըսրա Մելիքը փորձում է խորամանկությամբ սպանել Դավթին, բայց պատանի դյուցազնը հաղթահարում է բոլոր փորձությունները և վերադառնում Սասուն: Ձենով Օհանը Դավթին կարգում է գառնարած, ապա՝ նախրապան, որսորդ: Դավիթն սպանում է Սասունը կողոպտած դևերին և երկրի ամբարները լցնում բարիքներով, միայնակ կոտորում է Մըսրա Մելիքի զորքին, վռնդում է նաև հարկահավաք Կոզբադինին: Մելիքը բազմահազար զորքով ինքն է արշավում Սասուն: Դավիթը սրի մեկ հարվածով երկու կես է անում խոր հորի մեջ թաքնված Մըսրա Մելիքին:

Սասունն ազատագրելուց հետո Դավիթը նշանվում է Չմշկիկ Սուլթանի հետ, բայց լսելով Կապուտկողի արքայադուստր Խանդութի գեղեցկության մասին՝ մի շարք քաջագործություններից հետո ամուսնանում է նրա հետ: Ապա գնում է Գյուրջիստան և 7 տարի մնում այնտեղ: Խանդութը ծնում է արու զավակ և անունը դնում Մհեր: Չափահաս դառնալով՝ նա որոշում է գնալ և գտնել հորը: Ճանապարհին հայր ու որդի հանդիպում են և, իրար չճանաչելով, մենամարտում: Դավիթը Մհերի բազկապանից ճանաչում է որդուն, չի ներում, որ նա հանդգնել է մենամարտել իր հետ և անիծում է. «Անմա՜հ ըլնես, անժառա՜նգ»: Դավիթն սպանվում է Չմշկիկ Սուլթանի աղջկա թունավոր նետից, իսկ ամուսնուն հավատարիմ Խանդութը ցած է նետվում բերդի գլխից:

«Փոքր Մհեր»

Դավթին փոխարինած Փոքր Մհերը պատերազմում է թշնամիների դեմ և հաղթում, սպանում է Չմշկիկ Սուլթանին՝ լուծելով հոր վրեժը: Ապա ամուսնանում է գեղեցկուհի Գոհարի հետ: Բայց կատարվում է հոր անեծքը. Մհերը մնում է անժառանգ: Մեռնում է Գոհարը: Հողն այլևս չի դիմանում Մհերի ոտքերի տակ: Սասնա վերջին քաջազունը փակվում է Ագռավաքար ժայռի մեջ՝ պատգամելով.

Քանի աշխարք չար է,

Հողն էլ ղալբցեր (ծուլացել) է,

Մեջ աշխարքին ես չեմ մնա:

Որ աշխարք ավերվի, մեկ էլ շինվի,

Եբոր ցորեն էղավ քանց մասուր մի,

Ու գարին էղավ քանց ընկուզ մի,

Էն ժամանակ հրամանք կա, 

որ էլնենք էդտեղեն:

Ընտանեկան նախագիծ

Մասնակիցներներ՝ 4-5-րդ դասարանի սովորողներ

Ժամկետ՝ հոկտեմերի 26-30

Կարդալով Սասնա ծռեր էպոսը, ծանոթանալով հայ ժողովրդի էպոսին, ինքդ փորձիր էպոսին շարունակություն տալ, պատկերացրու էպոսի հերոսներին մեր օրերում, ի՞նչ կլիներ եթե Փոքր Մհերը դուրս գար Ագռավաքարից, ո՞վ կհաջորդեր Մհերին, ո՞ւմ հետ կամուսնանար, ո՞րդի կունենային, թե՞ դուստր, ինպե՞ս կանվանեին, ի՞նչ դեպքեր տեղի կունենային երկրում:

Մհերը Ագռավաքարից դուրս գալուց հետո կապրեր խաղաղ երկրում,նրան կհաջորդեր իր որդիներից ամենախելացին և ամենաուժեղը՝ Տիգրանը, ով կստեղծեր հզոր բանակ և կամուսնանար Սաթենիկի հետ։ Նրանք կունենային շա՜տ երեխաներ և կապրեին երջանիկ։

180

Հաշվիր՝ օգտվելով բազմապատկման զուգորդական հատկությունից։

ա) 7 x 60 x 5=(60×5)x7=2100

172 x 2 x 5=(2×5)x172=1720

60 x 50 x 90=(60×90)x50=270000

5 x 4 x 5 x 4 x 5 x 4=5x4x(5×4)x5x4=8000

2 x 4 x 3 x 2+ 6 x 7 x 5 x 2=48+420=468

182

Վերականգնիր հավասարությունները։

ա) 2կմ=800մ + 1կմ 200 մ

8կմ=3կմ 100 մ+4կմ 900 մ

6մ=3մ 50սմ+2 մ 50սմ

12սմ= 1սմ 4մմ + 10սմ 7մմ

187

280 տեղանոց դահլիճում

Զբաղեցրած տեղերը 120-ով շատ էին քան ազատ տեղերը

Տոմսերի ընդհանուր արժեքը 120000 դրամ է

1 տոմսը արժե- ՞

Լուծում

280-120=160

160:2=80

80+120=200

120000:200=600

Պատ 600 դրամ: