Առաջադրանք

3. Առանձնացրեք գոյականները

Երգելով, երգ, աշխատանք, հիշողություն, մազերից, հոգիներին, գեղեցիկ, դանդաղ, գեղեցկություն, մեղմորեն, խոսելով, գրիչով, խոսքով, վազելով, վազքով, սեղանում, անտառում, խոսում, գոռում, մեծանում, խոսքում, վերադառնալով, տնտեսուհի, հաճելի:

Երգ, աշխատանք, հիշողություն, գեղեցկություն, տնտեսուհի, հաճելի:

4. Գրեք՝ գոյականների թիվը, իրանիշ են թե անձնանիշ

Մահճակալից — եզակի թիվ, իրանիշ գոյական

Տաբատով — եզակի թիվ, իրանիշ գոյական

Ոտքերին — հոգնակի թիվ, իրանիշ գոյական

Բերանում — եզակի թիվ, իրանիշ գոյական

Սենյակի-եզակի թիվ, իրանիշ գոյական

Պատերի-հոգնակի թիվ, իրանիշ գոյական

Մորը-եզակի թիվ, անձնանիշ գոյական

Քեռակնոջ-եզակի թիվ, անձնանիշ գոյական

Նամակով-եզակի թիվ, իրանիշ գոյական

Խոսքերից-հոգնակի թիվ, իրանիշ գոյական

5. Եզակի գոյականները դարձրեք հոգնակ

Գիրք — գրքեր

Սիրտ — սրտեր

Մարդ — մարդիկ

Տղամարդ — տղամարդիկ

Ռուս — ռսներ

Մուկ — մկներ

Տետր — տետրեր

Ձուկ — ձկներ

Գլուխ — գլուխներ

հույն — հույներ

Անձնանիշ և իրանիշ գոյականներ

Այն գոյականները, որոնք ցույց են տալիս անձ և պատասխանում են ո՞վ, ովքե՞ր հարցերին, կոչվում են անձնանիշ գոյականներ, օրինակ՝ բժիշկ, պարուհիներ, տղաներ…

Ի՞նչ, ինչե՞ր հարցին պատասխանող գոյականները համարվում են իրանիշ գոյականներ: Իրանիշ գոյականների մեջ են մտնում նաև մի շարք շնչավոր գոյականներ, ինչպիսիք են բոլոր կենդանիները:

Կրկնություն

Գոյական

Գոյականները առարկա, անձ կամ երևույթ, զգացմունք ցույց տվող բառեր են, օրինակ՝ սեղան, աթոռ, ծառ, մարդ, բժիշկ, անձրև, սեր, երջանկություն…

Գոյականները պատասխանում են ո՞վ ովքե՞ր, ի՞նչ, ինչե՞ր հարցերին:

Գոյականները լինում են եզակի և հոգնակի:

Եզակի գոյականը ցույց է տալիս մեկ առարկա, օրինակ՝ սեղան, աթոռ, շուն, քար, մարդ….

Հոգնակի գոյականը ցույց է տալիս մեկից ավել առարկանները, օրինակ՝ սեղաններ, շներ, մարդիկ, քարեր…

Հայերենում գոյականի հոգնակին հիմնականում կազմվում է եր և ներ վերջավորությունների միջոցով:

Միավանկ բառերին ավելանում է եր, բազմավանկ բառերին՝ ներ, օրինակ քար-քարեր, պատ-պատեր, կատու-կատուներ, սեղան-սեղաններ:

Այս ընդհանուր օրինաչափությունից կան մի շարք շեղումներ, որոնք կուսումնասիրենք ավելի ուշ:

Մաթեմատիկա

Վարժ 446

Գծի՛ր և լրացրո՛ւ մոգական քառակուսին

բ)145+200+255=600

145243212
267200133
188157 255

600-(212+200)=188

600-(145+188)=267

600-(212+255)=133

600-(145+212)=243

600-(243+200)=157

Վարժ 472

Միևնույն կետից նույն ուղությամբ շարժվեցին երկու հեծանվորդ։ Շարժվելու որոշ ժամանքակ անց առաջին հեծանվորդն անցել էր 24կմ, իսկ երկրորդը՝ 28կմ։ Որքա՞ն էր այդ պահին նրանց հեռավորությունը։ Որ հածանվորն էր ավելի արագ ընթանում։

Լուծում

28-24=4

Պատ՝4 կմ

The children in the forest

Two children, a brother and a sister go to school. There is a forest on their way to school. Suddenly the boy says to his sister: “We have much time, let’s go to the forest and play there”.

The girl wants to go into the forest too. So they put their books on the grass and go into the forest. They see a squirrel. The boy says:

“Little squirrel, come and play with us”.

“I have no time”, says the squirrel. “I must get nuts. I must get ready for the winter. I cannot play with you.”

Then the children see a bee. The boy says:

“Little bee, come and play with us”.

“I have no time”, says the bee. “I must make honey. I cannot play with you.”

The dove says: “ I cannot play with you. I have no time. I must make a nest for my babies.”

Nobody wants to play with the children.

So they go to the river. They say to the river,”You don’t work. You come and play with us”.

But the river says: “I cannot play with you.  I work all day. I give water to the fields. I give water to the flowers. I give water to the squirrel, to the bee,  to the dove and to girls and boys like you. Go away. You go to school.”

The children go to school. On the way home, they go into the forest again.

The squirrel says to the children:

“Work is over. School is over. Let’s play now.”

The bee says,”Work is over. School is over. Come and play with me now.”

forest-անտառ

on the way to school-դպրոցի ճանապարհին

to put-դնել                      nest-բույն

squirrel-սկյուռ

must-պետք է

to get ready for the winter-պատրաստվել ձմռանը                            river-գետ

bee- մեղու                                   field-դաշտ

honey-մեղր

on the way home-տան ճանապարհին

Ապարներ և օգտակար հանածոներ

Երկրագնդի արտաքին պինդ շերտը, որի վրա մենք ապրում ենք, կազմված է զանազան նյութերից’ ավազից, կավից, խճից, քարից և այլն: Այդ բոլորը ապարներ են: Կավիճը, որով դու գրում ես գրատախ­տակին, նույնպես ապար է: Ապարներ են նաև քեզ ծանոթ բազալտը և տուֆը, որոնք օգտագործում են տարբեր շենքեր կառուցելու համար: Ապարների այն տեսակները, որոնք մարդն օգտագործում է զանա­զան Նպատակներով, կոչվում են օգտակար հանածոներ: Օգտա­կար հանածոները լինում են մետաղային, վառելիքային, շինարարա­կան:

Մետաղային օգտակար հանածոները ձուլում Են և ստանում տարբեր մետաղներ: Այդ հանածոներից էերկաթի հանքաքարը: Դրանից ձուլում են թուջ (չուգուն) և պողպատ, որոնցից էլ պաստրաստում են խողովակ, ավտոմեքենա, տրակտոր, նավ, հաստոց և այլն:

Մետաղներ են նաև պղինձը, ալյումինը, ոսկին, արծաթը, որոնք տարբեր գույնի են:

Ոսկին և արծաթը թանկարժեք մետաղներ են:

Վառելիքային հանածոներից են նավթը, քարածուխը, այրվող գազը, տորֆը: Սրանք այն օգտակար հանածոներն են, որոնցից ջերմություն և էլեկտրաէներգիա են ստանում: Առանց վառելիքի չեն կարող աշխատել ավտո­մեքենաները, տրակտորները, ինքնաթիռները: Վառելիքից ստացված էլեկտրաէներգիայի շնորհիվ աշխատում են գործարաններն ու ֆաբրիկաները:  Վառելիքով ձմռանը տաքացվում են մեր բնակարանները:

Շինանյութերը մարդու կողմից շինարարության մեջ օգտագործվող ապարներն են: Դրանցից Են տուֆը, բազալտը, գրանիտը, մարմարը, ավազը, խիճը:

Տուֆը թեթև և շատ դիմացկուն շինանյութ է: Այն լինում է տարբեր գույնի: Տուֆից կառուցվում են բնակելի շենքեր: Տուֆը Հայաստանում ամենաշատ օգտագործվող շինաքարն է:

Պետք է միշտ հիշել, որ օգտակար հանածոների պաշարները բնության մեջ անսպառ չեն, և անհրաժեշտ է խնայողաբար օգտագործել դրանք: