Անձնական բլոգ
Վարժ 499
Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը
ա)241x(143000-138500-(47324-23405-23193)=
143000-13850=129150
129150×241=31125150
47324-23405=23919
23919-23193=726
31125150-726=31124424
Վարժ 500
Լրացրո՛ւ աղյուսակը
ա)12462+1243=13705
65241-5462=59779
33333-9874=23459
Վարժ 501
Լրացրո՛ւ աղյուսակը
ա)321×242=77682
8712:132=66
3434:101=34
Վարժ 483
Սոնան գնեց գրիչ, մատիտ ու քանոն և վճարեց 750 դրամ։ Աննան գնեց գրիչ ու քանոն և վճարեց 550 դրամ։ Անին գնեց գրիչ ու մատիտ և վճարեց 500 դրամ։ Ի՞նչ արժե այդ իրերից յուրաքանչյուրը։
Լուծում
750-550=200
500-200=300
550-300=250
Պատ.՝ մատիտ-200 դր.
գրիչը-300 դր
քանոնը- 250 դր:
Վարժ 488
Գրիր այն թիվը, որը պարունակում է
ա) 1- ին կարգում 6, 4 — րդ կարգում 5 կարգային միավորներ — 25756
բ) 3 — րդ կարգում 9, 5 — րդ կարգում 2 կարգային միավորներ — 25900
Было ли, не было – жил один петух. Копался этот петух в мусоре и нашел золотой. Взлетел он на крышу и закричал:
– Ку-ка-ре-ку, деньги нашел!
Царь услышал, приказывает своим назирам-везирам пойти отнять, ему принести.
Назиры-везиры идут, отнимают, приносят царю.
Петух кричит:
– Ку-ка-ре-ку, царь мои богатства присвоил!
Царь отдает, золотой назирам-везирам и говорит:
– Унесите, отдайте обратно, не то этот негодяй опозорит меня на весь мир!
Назиры-везиры идут, отдают золотой петуху. Петух снова поднимается на крышу:
– Ку-ка-ре-ку, царь меня испугался!
Царь гневается и приказывает назирам-везирам:
– Идите, – говорит, – схватите этого негодяя, отрубите ему голову, сварите его, подайте мне. Я съем и избавлюсь от него!
Назиры-везиры идут, хватают петуха, несут, а он кричит:
– Ку-ка-ре-ку, царь меня в гости позвал!
Зарезали петуха, положили в котел, хотят варить.
Петух не унимается:
– Ку-ка-ре-ку, царь меня в горячую баню послал!
Сварили петуха, принесли, поставили перед царем.
Петух кричит:
– С царем за одним столом сижу! Ку-ка-ре-ку!
Царь хватает петуха и глотает. Петух уже в глотке у царя, а все кричит:
– По узкой улице прохожу! Ку-ка-ре-ку!
Царь видит, что петух и тут все не унимается. Приказывает назирам-везирам обнажить сабли и стать наготове Если петух еще раз закричит – рубить.
Назиры-везиры обнажили сабли, стали наготове: один по одну сторону, другой – по другую.
Добрался петух до царского желудка – опять кричит:
– На белом свете жил, в темное царство попал! Ку-ка-ре-ку!
– Рубите! – приказывает царь.
Назиры-везиры рубят и распарывают царю живот. Петух выскакивает, бежит, взлетает на крышу и кричит:
– Ку-ка-ре-ку!
Վաղուց թողած բարձր ու կանաչ
Գահը իրենց հանգըստության,
Երկու սև ամպ, հողմի առաջ
Գընում էին հալածական։
Հողմը սակայն չար հոսանքով
Բաժնել, ջոկել չէր կարենում,
Ինչքան նըրանց լայն երկնքով
Դես ու դեն էր քըշում, տանում։
Ու անդադար գընում էին՝
Քըշված հողմի կատաղությամբ,
Իրար կըպած ու միասին,
Երկու սև ամպ, երկու սև ամպ…
Առաջադրանքներ՝
Բանաստեղծությունից դուրս գրել 8 գոյական:
Ամպ, հողմ, գահ, հանգստություն, երկինք,, բարձր
4 ածանցավոր բառ:
Կատաղությամբ, հալածական, հանգստության, անդադար։
Երկու սև ամպ իրենց հանգիստ գահը թողնելով հողմի առաջ հալածվելով գնում էին։ Սակայն հողմը իր չար հոսանքով նրանց բաժանել չէր կարողանում, ինչքան նրանց դես ու դեն էր քշում։ Նրանք անդադար գնում էին՝քշված հողմի կատաղությամբ, իրար կպած ու միասին։
3. Առանձնացրեք գոյականները
Երգելով, երգ, աշխատանք, հիշողություն, մազերից, հոգիներին, գեղեցիկ, դանդաղ, գեղեցկություն, մեղմորեն, խոսելով, գրիչով, խոսքով, վազելով, վազքով, սեղանում, անտառում, խոսում, գոռում, մեծանում, խոսքում, վերադառնալով, տնտեսուհի, հաճելի:
Երգ, աշխատանք, հիշողություն, գեղեցկություն, տնտեսուհի, հաճելի:
4. Գրեք՝ գոյականների թիվը, իրանիշ են թե անձնանիշ
Մահճակալից — եզակի թիվ, իրանիշ գոյական
Տաբատով — եզակի թիվ, իրանիշ գոյական
Ոտքերին — հոգնակի թիվ, իրանիշ գոյական
Բերանում — եզակի թիվ, իրանիշ գոյական
Սենյակի-եզակի թիվ, իրանիշ գոյական
Պատերի-հոգնակի թիվ, իրանիշ գոյական
Մորը-եզակի թիվ, անձնանիշ գոյական
Քեռակնոջ-եզակի թիվ, անձնանիշ գոյական
Նամակով-եզակի թիվ, իրանիշ գոյական
Խոսքերից-հոգնակի թիվ, իրանիշ գոյական
5. Եզակի գոյականները դարձրեք հոգնակ
Գիրք — գրքեր
Սիրտ — սրտեր
Մարդ — մարդիկ
Տղամարդ — տղամարդիկ
Ռուս — ռսներ
Մուկ — մկներ
Տետր — տետրեր
Ձուկ — ձկներ
Գլուխ — գլուխներ
հույն — հույներ
Այն գոյականները, որոնք ցույց են տալիս անձ և պատասխանում են ո՞վ, ովքե՞ր հարցերին, կոչվում են անձնանիշ գոյականներ, օրինակ՝ բժիշկ, պարուհիներ, տղաներ…
Ի՞նչ, ինչե՞ր հարցին պատասխանող գոյականները համարվում են իրանիշ գոյականներ: Իրանիշ գոյականների մեջ են մտնում նաև մի շարք շնչավոր գոյականներ, ինչպիսիք են բոլոր կենդանիները:
Կրկնություն
Գոյական
Գոյականները առարկա, անձ կամ երևույթ, զգացմունք ցույց տվող բառեր են, օրինակ՝ սեղան, աթոռ, ծառ, մարդ, բժիշկ, անձրև, սեր, երջանկություն…
Գոյականները պատասխանում են ո՞վ ովքե՞ր, ի՞նչ, ինչե՞ր հարցերին:
Գոյականները լինում են եզակի և հոգնակի:
Եզակի գոյականը ցույց է տալիս մեկ առարկա, օրինակ՝ սեղան, աթոռ, շուն, քար, մարդ….
Հոգնակի գոյականը ցույց է տալիս մեկից ավել առարկանները, օրինակ՝ սեղաններ, շներ, մարդիկ, քարեր…
Հայերենում գոյականի հոգնակին հիմնականում կազմվում է եր և ներ վերջավորությունների միջոցով:
Միավանկ բառերին ավելանում է եր, բազմավանկ բառերին՝ ներ, օրինակ քար-քարեր, պատ-պատեր, կատու-կատուներ, սեղան-սեղաններ:
Այս ընդհանուր օրինաչափությունից կան մի շարք շեղումներ, որոնք կուսումնասիրենք ավելի ուշ:
Վարժ 446
Գծի՛ր և լրացրո՛ւ մոգական քառակուսին
բ)145+200+255=600
| 145 | 243 | 212 |
| 267 | 200 | 133 |
| 188 | 157 | 255 |
600-(212+200)=188
600-(145+188)=267
600-(212+255)=133
600-(145+212)=243
600-(243+200)=157
Վարժ 472
Միևնույն կետից նույն ուղությամբ շարժվեցին երկու հեծանվորդ։ Շարժվելու որոշ ժամանքակ անց առաջին հեծանվորդն անցել էր 24կմ, իսկ երկրորդը՝ 28կմ։ Որքա՞ն էր այդ պահին նրանց հեռավորությունը։ Որ հածանվորն էր ավելի արագ ընթանում։
Լուծում
28-24=4
Պատ՝4 կմ
Two children, a brother and a sister go to school. There is a forest on their way to school. Suddenly the boy says to his sister: “We have much time, let’s go to the forest and play there”.
The girl wants to go into the forest too. So they put their books on the grass and go into the forest. They see a squirrel. The boy says:
“Little squirrel, come and play with us”.
“I have no time”, says the squirrel. “I must get nuts. I must get ready for the winter. I cannot play with you.”
Then the children see a bee. The boy says:
“Little bee, come and play with us”.
“I have no time”, says the bee. “I must make honey. I cannot play with you.”
The dove says: “ I cannot play with you. I have no time. I must make a nest for my babies.”
Nobody wants to play with the children.
So they go to the river. They say to the river,”You don’t work. You come and play with us”.
But the river says: “I cannot play with you. I work all day. I give water to the fields. I give water to the flowers. I give water to the squirrel, to the bee, to the dove and to girls and boys like you. Go away. You go to school.”
The children go to school. On the way home, they go into the forest again.
The squirrel says to the children:
“Work is over. School is over. Let’s play now.”
The bee says,”Work is over. School is over. Come and play with me now.”
forest-անտառ
on the way to school-դպրոցի ճանապարհին
to put-դնել nest-բույն
squirrel-սկյուռ
must-պետք է
to get ready for the winter-պատրաստվել ձմռանը river-գետ
bee- մեղու field-դաշտ
honey-մեղր
on the way home-տան ճանապարհին
Երկրագնդի արտաքին պինդ շերտը, որի վրա մենք ապրում ենք, կազմված է զանազան նյութերից’ ավազից, կավից, խճից, քարից և այլն: Այդ բոլորը ապարներ են: Կավիճը, որով դու գրում ես գրատախտակին, նույնպես ապար է: Ապարներ են նաև քեզ ծանոթ բազալտը և տուֆը, որոնք օգտագործում են տարբեր շենքեր կառուցելու համար: Ապարների այն տեսակները, որոնք մարդն օգտագործում է զանազան Նպատակներով, կոչվում են օգտակար հանածոներ: Օգտակար հանածոները լինում են մետաղային, վառելիքային, շինարարական:
Մետաղային օգտակար հանածոները ձուլում Են և ստանում տարբեր մետաղներ: Այդ հանածոներից էերկաթի հանքաքարը: Դրանից ձուլում են թուջ (չուգուն) և պողպատ, որոնցից էլ պաստրաստում են խողովակ, ավտոմեքենա, տրակտոր, նավ, հաստոց և այլն:
Մետաղներ են նաև պղինձը, ալյումինը, ոսկին, արծաթը, որոնք տարբեր գույնի են:
Ոսկին և արծաթը թանկարժեք մետաղներ են:
Վառելիքային հանածոներից են նավթը, քարածուխը, այրվող գազը, տորֆը: Սրանք այն օգտակար հանածոներն են, որոնցից ջերմություն և էլեկտրաէներգիա են ստանում: Առանց վառելիքի չեն կարող աշխատել ավտոմեքենաները, տրակտորները, ինքնաթիռները: Վառելիքից ստացված էլեկտրաէներգիայի շնորհիվ աշխատում են գործարաններն ու ֆաբրիկաները: Վառելիքով ձմռանը տաքացվում են մեր բնակարանները:
Շինանյութերը մարդու կողմից շինարարության մեջ օգտագործվող ապարներն են: Դրանցից Են տուֆը, բազալտը, գրանիտը, մարմարը, ավազը, խիճը:
Տուֆը թեթև և շատ դիմացկուն շինանյութ է: Այն լինում է տարբեր գույնի: Տուֆից կառուցվում են բնակելի շենքեր: Տուֆը Հայաստանում ամենաշատ օգտագործվող շինաքարն է:
Պետք է միշտ հիշել, որ օգտակար հանածոների պաշարները բնության մեջ անսպառ չեն, և անհրաժեշտ է խնայողաբար օգտագործել դրանք:
Ջուրը բնության մեջ ամենատարածված նյութն է: Դու արդեն գիտես, որ երկրագնդի մակերեսի մեծ մասը ծածկված Է ջրով: Երկրի վրա դժվար Է գտնել որևէ վայր, որտեղ ջուր չլինի: Ջուրն ամենուր է’ օվկիանոսում ու ծովում, գետում ու լճում, գետնի տակ ու հողում: Ջուր կա նույնիսկ առաջին հայացքից անջուր թվացող անապատում: Շատ ջուր կա օդում (ամպ, մառախուղ, գոլորշի, անձրև, ձյուն): Շատ ջուր կա նաև կենդանի օրգանիզմներում’ ամեն մի բույսի, կենդանու, մարդու մեջ: Առանց ջրի բուսական և կենդանական աշխարհն ամբողջությամբ կոչնչանար, այսքան գեղեցիկ մեր մոլորակը կվերածվեր անկենդան երկնային մարմնի, ինչպիսին, ասենք. Լուսինն է: Առանց ջրի մարդը կարոդ է ապրել մի քանի օր միայն:
Մարդը ջուրն օգտագործում է իր առօրյա կյանքում, ինչպես նաև դաշտերը, այգիները և բանջարանոցները ջրելու համար: Շատ ջուր է անհրաժեշտ գործարաններին ու ֆաբրիկաներին: Ծովերի ու գետերի ջուրն օգտագործվում է նավարկության և ձկնորսության համար:
Ջուրը կյանքի աղբյուր է: Առանց ջրի Երկրի վրա կյանք չի կարող լինել:
Բնության մեջ ջուրը գտնվում է հեղուկ (սովորական ջուր), պինդ (սառույց, ձյուն, կարկուտ) և գազային (գոլորշի) վիճակներում: Հեղուկ վիճակում մաքուր ջուրն անգույն է, անհամ, անհոտ, թափանցիկ և հոսուն: Շատ նյութեր ջրում լավ են լուծվում:
Երկրի վրա գտնվող ջուրն արևի և քամու օգնությամբ շարունակ «ճանապարհորդում է»: Այժմ պարզենք, թե ինչպես է դա տեղի ունենում: Արևը տաքացնում է օվկիանոսների, ծովերի, գետերի, լճերի և ցամաքի մակերևույթը: Այդտեղից ջուրը գոլորշիանում է ևբարձրանում վեր, մեծ բարձրությունների վրա այն վերածվում է մանր կաթիլների կամ սառցաբյուրեղների, որոնցից առաջանում են ամպեր: Ամպերից էլ ջուրը անձրևի կամ ձյան տեսքով թափվում է ցած: Ցամաքի վրա այդ ջրի մի մասը հոսում է դեպի գետերն ու լճերը, մյուս մասը ներծծվում է հողի մեջ: Ներծծված ջուրը մասամբ նորից դուրս է գալիս Երկրի մակերես՝ աղբյուրների տեսքով և սկզբնավորում առվակներ ու գետեր: Գետերը հոսում են դեպի ծովերն ու օվկիանոսները: Եվ այդպես շարունակ’ ջուրը շրջապտույտ է կատարում ։
Մխիթարյան Գոհար 